Anayasa değişikliğini öngören halkoylamasından “evet” çıkması, çalışanların kazanılmış haklarında da önemli geriye gidişlere neden olacak. AKP Hükümeti, 14 yıllık iktidarı boyunca zaman zaman gündeme getirdiği ancak çalışan kesimin tepkisi nedeniyle rafa kaldırdığı kıdem tazminatını fona devredecek sistemi, halkoylamasından sonra çıkaracağını geçen haftalarda açıkladı. Dikkat çeken durum ise halkoylamasından “evet” çıkması halinde yeni sistemde Cumhurbaşkanı, bugüne kadar çıkarmaktan çekinilen kıdem tazminatını bir kararnameyle fona devredebilecek. Hükümet her ne kadar “30 güne dokunmayacağız, hak kaybı olmayacak” dese de hesaplamalar aksini gösterdi.

Mevcut yasaya göre, işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince geçen her tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. Kıdem tazminatı hesabı ise işçiye son ücret üzerinden yapılıyor. Ayrıca hesaplamada çıplak ücret dışında, düzenli ödenen prim, ikramiye, sosyal yardım niteliğindeki giyecek, yakacak ve erzak yardımı da dikkate alınıyor. Örneğin; 2017 yılında 1404 lira alan bir işçi, her yıl yüzde 10 ücret zammı aldığı takdirde 10 yıl sonra alacağı çıplak ücret 3 bin 642 lira olacak. Mevcut sisteme göre bu işçinin 10 yıl sonra alabileceği kıdem tazminatı en az 36 bin 420 lira olacak.

Ancak bu işçi 2017 yılında fon sistemine dahil edilirse kıdem tazminatı hesabı, son ücret üzerinden değil her yıl sonunda aldığı ücret üzerinden yapılacak. Hesaplamada ek ödemeler de dikkate alınmayacak. Böylece bu işçinin 10 yılın sonunda alacağı kıdem tazminatı 26 bin 16 liraya düşecek. îşçi mevcut sisteme göre kıdem tazminatı fonunda en az yüzde 32 oranında hak kaybına uğrayacak.

Ancak işçinin fon sisteminde kalma süresi artıkça hak kaybı daha da artacak. Bugün 1404 lirayla çalışan bir işçi fon sistemine geçtiğinde 15 yıl sonra yüzde 43; 20 yıl sonra yüzde 52 hak kaybı yaşayacak. Ayrıca mevcut yasada dikkate alınan ek ödemeler, fon sisteminde yapılacak kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilmeyecek. Böylece fon sistemine dahil olan işçilerin yaşayacağı hak kaybı daha da artmış olacak. Hükümet kıdem tazminatının fona devredilmesi halinde herhangi bir hak kaybının söz konusu olmayacağını ileri sürse de hesaplamalar aksini gösteriyor.

Hükümet her ne kadar kıdem tazminatını fona devredecek sistemde “30 güne dokunmayacağız” dese de dönemin Çalışma Bakanı Süleyman Soylu basına kapalı yapılan toplantıda tam tersini ifade etmişti. Bakan Soylu, Hadımköy-Arnavutköy Sanayici ve iş Adamları Derneği’nin 15 Nisan 2016’da makamına yaptığı ziyarette kıdem tazminatıyla ilgili işverenin yükünün farkında olduklarını ve bunu çözmek için, “bireysel kıdem tazminatı hesabı” açılarak işverenin bu konudaki yükünün hafifleyeceğini söylemişti. Soylu, kıdem tazminatı ile ilgili yüzde 8.33 olan rakamın, kademeli olarak yüzde 3.75’e indirilmesi için çalışma içinde olduklarını itiraf etmişti. Bu bir işçinin en az yüzde 55 hak kaybı yaşayacağı anlamına geliyor. Fon sisteminde 30 güne dokunulmadığı takdirde bile hak kaybı söz konusuyken prim oranında yaşanacak yüzde 55 düşüş ile işçinin eline geçecek kıdem tazminatı miktarı cok az olacak.

Aydınlık