İNTERNET GAZETECİLİĞİ YASA TASARISI TASLAĞI ÖNERİLERİ

Uluslararası İnternet Gazeteciliği ve Gazeteciler Derneği (UİGAD) olarak Türkiye’deki internet gazeteciliği ve internet medyası alanındaki temel sorunların aşılması için çaba sarf ediyoruz. Bu amaçla hazırladığımız çözüm önerilerimizi Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) bazı siyasilere, siyasi partilere ve çeşitli platformlardaki ilgili kişilere sunduk

Bu çözüm önerilerimiz ışığında internet gazeteciliği ve internet gazetecilerinin sorunlarına ilişkin mevcut yasalarda bazı eklemeler ve düzenlemeler yapılması gerektiğine inanıyoruz. İnternet gazeteciliği ve internet yayıncılığının acilen ele alınması elzemdir!

Bu platformlardaki yayınlarla bağlantılı mağduriyetlerin sona ermesi, internet gazetecilerinin açıklanamayan ve muğlâk kalan hakları ve internet gazeteciliğinin nitelik kazanması gibi konularda aşağıda sıraladığımız önerileri de içeren Basın Kanunu’nda bazı maddelerde değişiklik yapılmasını istiyoruz.

Türkiye’de internet gazeteciliğinin ve internet gazetecilerinin sorunlarına ilişkin UİGAD’ın ilgili kurullarının hazırladığı önerilerin, meslek örgütlerinin de yer aldığı farklı platformlarda tartışılması ve siyasiler tarafından ele alınması sonucu ortaya çıkacak yasa tasarısı taslağı, bu alandaki sorunlara çözüm olabilecektir.

İnternet gazeteciliği ve internet yayıncılığının acilen ele alınması elzemdir!

UİGAD’ın İnternet Gazeteciliği ve İnternet Gazetecileri Adına Önerileri
İnternet gazeteciliği ve gazetecileri, Basın Kanunu kapsamına alınmalıdır.
İnternet gazeteciliği hakkında bir veri tabanı oluşturulmalıdır. Veri tabanı, İletişim Başkanlığı bünyesinde kurulabilir. Veri tabanında; Türkiye’de internet gazeteciliği tarihi, internet yayınları suçları, erişime engellenen veya ceza uygulanan internet siteleri arşivi ve internet siteleri sahipleri künyeleri gibi bilgileri veri tabanında derlemelidir. Bu bilgiler, yerli ve yabancı gazetecilerin, devlet kurumlarının, özel kuruluşların, araştırma şirketlerinin, öğrencilerin ve akademisyenlerin kullanımına açılmalıdır.
İnternet gazeteciliği ve internet gazetecilerinin özgürlük alanları konusunda muğlaklık göze çarpmaktadır. Bu konuda Basın Kanunu’nda daha net ve açık ifadeler yer almalıdır. Devletin müdahale alanının da sınırı çizilmelidir.
İnternet gazeteciliğinin sınırları net şekilde ortaya konulmamış muğlak alanlarından faydalanarak özel hayatın gizliliği, kişisel verilerin korunması, kişilik haklarına saldırı niteliğindeki haberler, fotoğraflar, videolar, grafikler ve animasyonlar paylaşan internet haber sitelerine yönelik önlemler alınmalıdır. Bu konuda Basın Kanunu’na ek maddeler eklenmelidir.
Geleneksel gazetecilik ve internet gazeteciliği arasında kanuni bir bağ kurulmalıdır. Bunun için Basın Kanunu’nda güncelleme yapılması gerekmektedir.
İnternet gazetecilerinin özlük hakları ile Basın Kanunu çerçevesinde görev yapan gazetecilerin hakları eşitlenmelidir. Bu konuda Basın Kanunu’na “internet gazeteciliği” alanı da eklenmelidir.
İnternet gazeteciliği alanında görev yapan “haber işi ile uğraşan” gazetecilerin, muhabirlerin, foto muhabirlerinin ve kameramanların “Sarı Basın Kartı” alması sağlanmalıdır. Basın Kanunu’nda bu konuda gerekli değişiklik yapılmalı; Basın Kartı Yönetmeliği’ne “internet gazetecileri” de eklenmelidir.
Devlet kurumlarında çalışan gazeteciler ile internet gazetecileri arasındaki ücret, kıdem, sigorta, terfi ve izin gibi haklar eşitlenmeli veya internet gazetecilerinin bu yöndeki mağduriyetlerinin giderilmesini sağlayacak önlemler alınmalıdır.
İnternet platformlarında haber sitesi açmak için bazı şartların yerine getirilmesi ve ilgili kurumlardan yetki belgesi alınması istenmelidir.
Şirket veya holding desteği olmayan haber sitelerinde nitelikli gazetecilerin istihdam edilmesi için devlet teşvikleri verilmelidir. Nitelikli habercilik yapan haber sitelerine SGK primi ve vergi teşvikleri gibi devlet desteği sağlanmalıdır.
Haber sitelerinin resmi ilanlardan yararlanabilmeleri için belli koşulları sağlamaları istenmelidir. Belli sayıda sigortalı muhabir ve editör bulunduran haber sitelerine SGK prim desteği sağlanmalıdır.
Meslek yüksekokulları bünyesinde “internet gazeteciliği” programı açılmalıdır. Bu programlarda gazeteci meslek örgütlerinden duayen gazetecilerin ve internet gazetecilerinin de ders vermesi sağlanmalıdır.
İnternette “copy-paste habercilik” dönemine son verilmelidir. Birbirinin kopyası haberler önlenmeli, bu yönde adım atmak için internet yayıncılarına ve gazeteci meslek örgütlerine devletin ilgili kurumlarının desteği sağlanmalıdır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda bu konuda değişiklik yapılabilir.
İnternette yayınlanan her haberin bir kodu ve tarihi olmalıdır. Kopyalanan her haber içeriği ile birlikte bu kod ve tarih de kopyalanmalı; içeriğin hangi siteden alındığı bilinmelidir. İnternette ilk kez yayınlanan bir haberi tarihi, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde haberin içeriğinde yer almalıdır.
Yerel medyaya internet sitesi desteği verilmelidir. Yerel medyaya haber sitesi konusunda teknik ve domain desteği sağlanmalı; yerel basın personeli bu alanda eğitilmeli, bu alanda yasal zemin sağlanmalıdır.
Yerel medyada Basın İlan Kurumu (BİK) ilanlarının yayınlanması konusunda “internet gazeteciliği tabanlı” bir sistem oluşturulmalıdır.
Türk Dil Kurumu (TDK) nezdinde, internet medyasında ve çeşitli internet platformlarında yozlaştırılan Türkçenin korunması amacıyla teşvik ve tavsiye edici uygulamalar hayata geçirilmelidir.
Haber sitelerinin daha fazla internet trafiği çekmek adına aldatıcı başlık ve fotoğraf paylaşmasına son verilmelidir. Bunun için bariz şekilde aldatıcı haber başlığı ve fotoğraf kullanan haber sitelerine yaptırım uygulanmalıdır. Basın İlan Kurumu, kullanıcıyı aldatan haber sitelerine ilan veya reklam desteğini kesmelidir.
Haber sitelerinin künye, adres ve iletişim bilgilerini sitenin “kolay ulaşılabilecek bir alanında” yayınlaması yasal bir zorunluluk olmalıdır. Haber sitesi sahibi, temsilci veya sorumlu müdür adları, yer sağlayıcı adı ve ticari unvan gibi bilgiler, haber siteleri künyelerinde mutlaka yer almalıdır.
Gazetecilik meslek ilkeleri, internet haber siteleri için de geçerlidir. Künyede, “Bu haber sitesi, gazetecilik meslek ilkelerine uygun davranır.” şeklinde bir ifadeye yer verilmelidir.
Yukarıda çerçevesi çizilen maddeler hakkında devletin ilgili kurumlarından ve internet yayıncıları ve gazeteci meslek örgütlerinden yetkili kişilerin katılacağı bir komisyon kurulmalıdır. Bu komisyon, çerçevesi çizilen maddeleri ele almalı; teknik altyapı, personel ve bina gibi ayrıntılar belirlenmelidir.
Mezkûr maddelerin hayata geçirilmesi amacıyla ilgili esas ve usuller İletişim Başkanlığı, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü ve Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü’nün görüşü alınacaktır.

UİGAD olarak bu sorunların çözülmesi için faaliyetlerimizi ilgili devlet kurumları, özel kuruluşlar, medya kuruluşları ve gazeteci dernekleri ile iş birliği içinde sürdürmeyi hedeflemekteyiz. Bu konuda devlet kurumlarının ve siyasi partilerin desteğini beklemekteyiz.

UİGAD’ın önerilerinin Türkiye’de internet gazeteciliği, internet gazetecileri ve internet yayıncılarını içine alan “internet medyası” platformuna büyük katkı sağlayacağına inanıyoruz.

UİGAD Yönetim Kurulu